یک وقت در تشخیص اشتباه کردی و حق را نشناختی، شاید معذور باشی! ولی اگر فهمیدی که اشتباه کردی، دیگر جای این نیست که براساس خودخواهی ات عمل کنی. اینجاها کار خیلی مشکل است.
ما در روایات هم داشتیم که اگر کسی می خواهد عصبیت به خرج دهد، باید نسبت به حق تعصب داشته باشد. یعنی عصبیت تو موجب نشود که وقتی فهمیدی اشتباه کردی، باز هم به روی خودت نیاوری و به راه غلطت ادامه دهی. ممکن است که انسان اشتباه کند؛ متوسّطین ممکن است بر اثر یک غفلت، اشتباهی مرتکب شوند و حق را تشخیص ندهند، ولی باید هر وقت که متوجه شدند، به هر قیمتی که شده جلوی خودخواهی را بگیرند. من کلی دارم بحث می کنم؛ مثلا تو در تسخیر یک شیئی بودی، داشتی کار یا عملی را انجام می دادی، یا طرف دار شخص و گروهی بودی و خیال می کردی کارت درست است، حالا که فهمیدی اشتباه کرده ای و این کار یا این اشخاص و جریان، صلاحیّت نداشته و حق نیست، اینجا دیگر جای خودخواهی نیست.
یکی از جاهائی که خدا انسان را امتحان می کند، همین جا است.
خود خواهی و خداخواهی در اینجا معلوم می شود. حق خواهی یا خودخواهی اینجا اثبات می شود.
یکی از آقایان علما که از بزرگان بود، گفت: یک وقت من از عالم بزرگی یک مسأله پرسیدم. او هم به من نگاه کرد و گفت:«مثل شیر، نمی دانم!» من مثل شیر بلد نیستم! نگفت: الان یادم نیست. نه؛ گفت مثل شیر نمی دانم.
اشتباه کردی؟ مثل شیر بگو: اشتباه کردم. در مورد هر چه که می خواهد باشد؛ شی، عمل، شخص. هرچه که هست، اگر اشتباهت را فهمیدی مردانه بگو: اشتباه کردم. خودخواه نباش و حق را رها نکن! از آنهایی نشو که از یک سنخ عصبیّت ها و خودخواهی ها پیروی کرده و همین چیزهای بی ارزش موجب می شود که حق را پایمال کنند. این درست نیست.
پ.ن: علی علیه السلام فرمود: «اِن کُنتُم لامَحالَۀَ مُتَعَصِّبینَ، فَتَعَصَّبُوا لِنُصرَۀِ الحَقِّ»؛ (غررالحکم، ص 69)
اگر بناست پایداری کنی، در راه حق پایداری کن و برای اقامه ی حق در سطح جامعه تعصب به خرج بده!
حاج آقا مجتبی تهرانی، سلوک عاشورایی (منرل ششم، حق و باطل)، صفحه ی 188، 203 و 204
