رُوِیَ اَنَّهُ سَئَلَ رَجُلٌ عَنِ الصّادِقِ عَلَیهِ السَّلامُ اَن یُعَلِّمَهُ مایَنالُ بِهِ خَیرَالدُّنیا وَ الاخِرَةِ وَ لایُطَوِّلُ عَلَیهِ فَقالَ عَلَیهِ السَّلامُ: لاتَکذِب[1]
ترجمه حدیث: شخصی خدمت امام صادق علیه السلام رسید و از حضرت درخواست کرد که به او کاری بیاموزد که به خاطر آن کار، به خیر دنیا و آخرت برسد و طولانی هم نباشد.
امام صادق علیه السلام فرمودند: دروغ نگو.
شرح حدیث: در زمان ائمه معصومین علیهم السلام مرسوم بوده است که خدمتشان می رسیدند و تحفه ای می گرفتند و می رفتند. این شخص انسان باصفایی است که از حضرت علیه السلام چنین درخواستی می کند. دراین روایت خیلی ظرافت است. درخواست انجام کاری را می کند ولی حضرت نمی فرمایند فلان عمل را انجام بده؛ بلکه می فرمایند دروغ نگو و بدان که در آن خیر دنیا و آخرت است.
در روایتی امام باقر علیه السلام، در بیان زشتی دروغ و مقایسه آن با دیگر پلیدی ها می فرماید: «إنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَ لِلشَّرِ اَقفَالاً وَ جَعَلَ مَفَاتِیحَ تِلکَ الاَقفَالِ الشَّرابَ وَ الکِذبُ شَرٌّ مِنَ الشَّرابِ[2]» خداوند برای بدی ها قفل هایی قرار داد که کلید آن همانا شراب است و دروغ از شراب بدتر است.
مبداء بسیاری از فسادها و شرور، چه فردی و چه اجتماعی دروغ است. منشاء تمامی ادیان فاسده و منحرفه دروغ است. بعضی برای برطرف شدن مشکلات و یا برآورده شدن حاجات و یا رسیدن به مقامی معنوی چهل روز اعمالی را انجام می دهند و از انجام بعضی کارها خودداری می کنند. انسان بداند اگر چهل روز دروغ نگوید، کارش درست می شود و هر گره ای که دارد باز می شود، چون بزرگترین گره و بدترین شرور دروغ است؛ زیرا دروغ توفیق انجام بسیاری از اعمال خوب را از انسان می گیرد و پرهیز از آن، توفیق اعمال صالح را به انسان می دهد. اگر انسان ها صادق بودند، دیگر خیانت، غلّ و غشّ، نفاق، تکبّر، تهمت و ریا وجود نداشت.
[1] بحار الانوار، جلد 75، صفحه 241
شرح حدیث حاج آقا مجتبی تهرانی
شهادت امام جعفر صادق علیه السلام رو تسلیت میگم.
